Zastosowanie badania PET-CT w diagnostyce i leczeniu mięsaka Ewinga u dzieci i młodzieży

Mięsak Ewinga jest drugim po mięsaku kościopochodnym najczęściej występującym pierwotnym nowotworem złośliwym kości w pierwszych dwóch dekadach życia. Pacjenci z tym guzem wymagają kompleksowego leczenia, na które składa się chemioterapia wielolekowa, zabieg operacyjny i/lub radioterapia guza pierwotnego oraz ewentualnych ognisk przerzutowych, a także w określonych protokołem przypadkach, procedura wysokodawkowanej chemioterapii z autologicznym przeszczepem szpiku kostnego. Rokowanie u chorych z mięsakiem Ewinga jest ściśle związane ze stopniem zaawansowania: u pacjentów z chorobą zlokalizowaną odsetek 5-letnich przeżyć całkowitych wynosi ok. 75%, podczas gdy w przypadku obecności przerzutów lub wznowy jest zdecydowanie niższy - ok. 30%. Poza stopniem zaawansowania, do uznanych czynników prognostycznych zalicza się wiek, objętość guza pierwotnego, lokalizację guza pierwotnego, a także odpowiedź histopatologiczną na zastosowaną chemioterapię indukcyjną.
W związku z niezadowalającymi wynikami leczenia, zwłaszcza w grupach chorych z przerzutami lub wznową choroby, wciąż poszukiwane są nowe możliwości diagnostyczno-terapeutyczne, które pozwoliłyby dostarczyć istotnych informacji pozwalających na wyłonienie pacjentów gorzej rokujących, a co za tym idzie, wymagających modyfikacji leczenia na jak najwcześniejszym etapie terapii. Jednym z nieinwazyjnych badań, które wydają się być tu szczególnie obiecujące jest PET-CT. Rola tego badania u chorych z mięsakiem Ewinga jest wciąż nie w pełni zdefiniowana. Jego znaczenie dla ustalania stopnia zaawansowania choroby (staging) wydaje się już potwierdzone, jednak rola PET-CT jako badania dostarczającego danych istotnych prognostycznie jest u pacjentów z mięsakiem Ewinga nadal niejasna i wymaga dalszych badań.
W pracy oceniono 2 aspekty zastosowania PET-CT w grupie dzieci, młodzieży i młodych dorosłych z mięsakiem Ewinga:
- przydatność badania dla prognozowania odpowiedzi histopatologicznej na chemioterapię indukcyjną, będącej jednym z najistotniejszych czynników rokowniczych (co potwierdzono również w niniejszej pracy)
oraz
- wartość wskaźników SUV guza pierwotnego (ocenianych w wykonywanym badaniu PET-CT: SUV1 - przed włączeniem chemioterapii, SUV2 - po chemioterapii indukcyjnej, przed zabiegiem operacyjnym) jako niezależnych czynników rokowniczych.
Badanie miało charakter retrospektywny i dotyczyło 70 pacjentów (36 dziewcząt i 34 chłopców) w wieku od 3 do 20 lat (mediana wieku 12,6 lat) z potwierdzonym histopatologicznie mięsakiem Ewinga. U wszystkich chorych przeprowadzono zabieg operacyjny resekcji guza pierwotnego i oceniono odpowiedź histopatologiczną na zastosowaną wcześniej chemioterapię neoadjuwantową. Za dobrą odpowiedź uznawano co najmniej 90% martwicy w guzie. Wszyscy pacjenci mieli co najmniej dwukrotnie wykonane badanie PET-CT: przed włączeniem chemioterapii indukcyjnej oraz po jej zakończeniu, przed zabiegiem operacyjnym.
Na podstawie uzyskanych wyników można wnioskować, że badanie PET-CT może okazać się przydatne w wyłonieniu grupy chorych o wysokim ryzyku złej odpowiedzi histopatologicznej oraz niepowodzenia leczenia na wczesnych etapach procesu diagnostyczno-terapeutycznego. Mogło by to pozwolić na wcześniejszą (jeszcze przed zabiegiem operacyjnym) modyfikację leczenia, a w grupie chorych z nieoperacyjnym guzem pierwotnym dostarczyć danych dotąd nieosiągalnych, a mających istotne implikacje kliniczne.
Badanie PET-CT wydaje się więc być przydatnym narzędziem diagnostycznym w grupie dzieci, młodzieży i młodych dorosłych z mięsakiem Ewinga, dostarczającym informacji istotnych dla prognozowania odpowiedzi histopatologicznej, a także ryzyka zgonu oraz wznowy i progresji choroby. Pełne poznanie znaczenia tego badania i możliwego wpływu uzyskanych wyników na proces diagnostyczno-terapeutyczny w grupie dzieci, młodzieży i młodych dorosłych z mięsakiem Ewinga wymaga dalszych badań.

Autor: dr n.med. Elżbieta Rogowska